बहुधा पृष्टाः प्रश्नाः

नैनो यूरिया (द्रव) किम् ?

नैनो यूरिया (द्रव) इति नैनोउर्वरकम् अस्ति । अस्मिन् जले विकीर्णाः (२०-५० एनएम) आकारपरिधिस्य नैनोनाइट्रोजनकणाः सन्ति । नैनो यूरिया (द्रव) इत्यस्य एकस्मिन् काचकूपीपात्रे सम्पूर्ण नाइट्रोजनसान्द्रता 4% (40,000 पीपीएम) भवति ।

नैनो यूरिया (द्रव) इत्यस्य किं लाभः ?

नैनो यूरिया (द्रवः) यदा पत्रेषु सिञ्चिता भवति तदा स्टोमेटा द्वारा तथा अन्य छिद्रेण द्वार सहजतया प्रविशति, सस्यानां नाइट्रोजनस्य आवश्यकतां च पूरयति । स्वस्य अद्वितीयाकारेण आयतानुपाती विशिष्टपृष्ठक्षेत्रेण शस्यपोषकद्रव्यस्य आवश्यकताम्प्रभवीरूपेण पूरयति। परिणामत: शस्यानां पोषणस्य तनावः न्यूनीकरोति, उत्तमवृद्धिम् करोति ,तथा प्रभूत धान्योत्पादनम् भवति ।

नैनो यूरिया (द्रव) इत्यस्य पोटलिकायाः आकारमानम् किम् ?

सम्प्रति नैनो यूरिया (द्रवः) 500 मिलिलीटर एचडीपीई-काचकूपीपात्रेषु उपलभ्यते ।आकारानुसारेण नैनो यूरिया (द्रव) इत्यस्य1 क्रेटे 12 काचकूपीपात्राः वा 24 कचकूपीपात्राः वा भवितुम् अर्हन्ति ।

नैनो यूरिया (द्रव) इत्यस्य मूल्यं किम् ? किं पारम्परिकयूरियातः अधिकं अस्ति ?

नैनो यूरिया (द्रव) इत्यस्य मूल्यं 240 / 500 मि.ली. काचकूपीपात्रम् अस्ति यत् तु पारम्परिकयूरियायाः 45 किलोग्रामस्य स्यूतस्य मूल्यात् 10%न्यूनतरम् अस्ति।

शस्येषु प्रयोक्तुं नैनो यूरियायाः (द्रवस्य) कियत् मात्रा आवश्यकं अस्ति ?

नैनो यूरिया (द्रव) -4% एन कॉन. 2 मिलिलीटर / लीटर जलं वा 250 मिलिलीटर / एकड़/ स्प्रे (टिप्पणीः1 एकड़ अनुशंसितम् अस्ति (0.4 हेक्टेयर) क्षेत्रस्य सिञ्चनार्थं 125 लीटर जलं पर्याप्तम् अस्ति)।

अस्माभिः नैनो यूरिया (द्रव) कदा प्रयोक्तव्यम् ?

नैनो यूरिया इत्यस्य २ पर्णस्प्रे मान्यः । प्रथमः स्प्रे सक्रियटिलरिंग् / शाखाकरणचरणे (अङ्कुरणस्य 30-35 दिवसानन्तरे अथवा प्रत्यारोपणस्य 20-25 दिवसानन्तरे) अपरः तु प्रथमस्प्रे इत्यस्य 20-25 दिवसानन्तरे वा शस्यस्य पुष्पीकरणात् पूर्वं भवितव्यः।

नैनो यूरिया इत्यस्य प्रयोगेन भूयस् यूरिया इत्यस्य कियत् परिमाणं न्यूनीकर्तुं शक्यते ?

नैनो यूरिया ;द्रवद्ध इत्यस्य एकः 500 मिलिलीटरस्य काचकूपीपात्रम् प्रभावीरूपेण न्यूनातिन्यूनं 1 पुटस्य छिटवा यूरिया.इत्यस्य स्थाने स्थापयितुं शक्नोति । शस्यस्य उत्तरपदे ;द्वितीयं वा तृतीयं वा विदारणेंद्ध प्रयोजितं छिटवा यूरियायाः प्रयोगम् न्यूनीकर्तकरणीयम् । डीएपी अथवा जटिल उर्वरकस्य माध्यमेन आपूर्तिं कृतं बेसल नाइट्रोजनं न न्यूनीकरणीयम् यतः नैनो यूरियास्प्रे इत्यस्य उत्तमप्रभावशीलतायै उत्तमशस्यपिधानस्य विकासाय अस्य आवश्यकता भवति।

शस्ये नैनो यूरिया (द्रवम्) कियत्वारं प्रयोक्तव्यम् ?

सामान्यतया नैनो यूरिया इत्यस्य द्वौ स्प्रे पर्याप्तौ भवतः, परन्तु सस्यस्य, तस्य अवधिस्य, तस्य समग्रस्य नाइट्रोजनस्य आवश्यकतायाः च आधारेण स्प्रे इत्यस्य संख्या वर्धयितुं न्यूनीकर्तुं वा शक्यते।

यदि नैनो यूरिया इत्यस्य पर्णस्प्रे इत्यस्य अनन्तरं वर्षा भवति तर्हि किं कर्तव्यम्?

यदि नैनो यूरिया इत्यस्य पर्णप्रयोगस्य 12 धटिकामध्ये वर्षा भवति तर्हि पुनः स्प्रे करणीयम् ।

100 % डब्ल्यूएसएफ इत्यनेन सह मिश्रिता नैनो यूरिया इत्येतत् प्रयोक्तुं शक्नोमि वा; जैव उत्तेजकाः वा कीटनाशकाः वा ? किं ते सङ्गताः सन्ति ?

नैनो यूरिया अधिकांशतः 100% डब्ल्यूएसएफ इत्यनेन सह सहजतया प्रयोक्तुं शक्यते; जैव उत्तेजकाः वा कीटनाशकाः परन्तु मिश्रणं सिञ्चनात् पूर्वं सर्वदा जारपरीक्षणार्थं अनुशंसा अस्ति।

किं वयं नैनो यूरिया मृत्तिकामाध्यमेन वा ड्रिपमाध्यमेन वा प्रयोक्तुं शक्नुमः?

शस्यानां महत्त्वपूर्णवृद्धिचरणेषु केवलं पर्णस्प्रेरूपेण एव नैनो यूरिया (द्रवः) इत्यस्य प्रयोगः अनुशंसितः अस्ति ।

नैनो यूरिया (द्रव) कुतः प्राप्तुं शक्नोमि?

नैनो यूरिया (तरल) इफ्फ्को सदस्यसहकारीषु (पीएसीएस), कृषकसेवाकेन्द्रेषु, इफ्फ्को बाजारकेन्द्रेषु, खुदराविक्रयस्थानेषु च उपलभ्यते । अधुना कृषकाः www.iffcobazar.in इत्यस्मात् अन्तर्जालद्वारा अपि आदेशं दातुं शक्नुवन्ति।

नैनो यूरिया द्रवपर्णस्प्रे इत्यस्य ०.२ -०.४ % सामान्ययूरियापत्रस्प्रे इत्यस्मात् २ % कथं श्रेष्ठः भवति?

नैनो यूरियायाः ‘मन्दं निरन्तरं च विमोचनं’ क्रिया भवति, सस्येषु उत्तमप्रतिक्रिया च भवति । नैनो यूरिया इत्यस्मिन् समाहिताः नैनोकणाः कार्बनबायोपॉलिमरमध्ये निहिताः भवन्ति यत् ऊर्जायाः, ट्रेस-तत्त्वानां च स्रोतः अपि भवति । वनस्पतिव्यवस्थायां नैनो यूरिया इत्यस्य सन्दर्भे समग्ररूपेण नाइट्रोजनस्य आत्मसातीकरणं श्रेष्ठम् अस्ति । सामान्ययूरियाविलयनस्य तस्य पर्णप्रयोगस्य च सन्दर्भे अल्पकालं यावत् ‘विस्फोटविमोचन’ इति घटना अवलोकिता भवति या एकरूपा न भवति । सस्येषु तप्तता, रोगकीटप्रधानता च भवेत् ।